Tết Đoan Ngọ là gì? Đây là một ngày lễ truyền thống quan trọng trong văn hóa Việt Nam, diễn ra vào mùng 5 tháng 5 âm lịch hàng năm. Tết Đoan Ngọ, còn gọi là Tết diệt sâu bọ, là dịp để người dân thực hiện các nghi lễ nhằm xua đuổi sâu bệnh và tà khí, đồng thời thể hiện lòng hiếu kính với tổ tiên.
Nguồn gốc và ý nghĩa của Tết Đoan Ngọ
Theo truyền thuyết, vào một năm nọ, sau mùa thu hoạch bội thu, sâu bọ xuất hiện phá hoại mùa màng. Một ông lão tên Đôi Truân đã hướng dẫn người dân lập đàn cúng vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch để tiêu diệt sâu bọ. Từ đó, ngày này trở thành Tết Đoan Ngọ, với “Đoan” nghĩa là bắt đầu và “Ngọ” là khoảng thời gian từ 11 giờ đến 13 giờ trưa.
Tết Đoan Ngọ không chỉ mang ý nghĩa diệt trừ sâu bọ mà còn là dịp để con người thanh lọc cơ thể, điều hòa khí huyết và nâng cao sức khỏe.
Những việc nên làm trong Tết Đoan Ngọ 2025
Cúng tổ tiên và thần linh: Gia đình chuẩn bị mâm cúng gồm rượu nếp, bánh tro, trái cây mùa hè, hương, trà và hoa để dâng lên tổ tiên và thần linh, cầu mong sức khỏe và bình an.
Ăn rượu nếp và bánh tro: Theo quan niệm dân gian, ăn rượu nếp và bánh tro vào sáng sớm giúp tiêu diệt “sâu bọ” trong cơ thể, hỗ trợ tiêu hóa và thanh lọc cơ thể.
Tắm rửa và chăm sóc cơ thể: Tắm bằng nước lá thơm như lá mùi, lá bưởi giúp thanh lọc cơ thể và xua đuổi tà khí.
Tham gia các hoạt động truyền thống: Một số địa phương tổ chức các lễ hội, trò chơi dân gian và hoạt động văn hóa để chào mừng Tết Đoan Ngọ.
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ theo vùng miền
Miền Bắc: Mâm cúng Tết Đoan ngọ ở miền Bắc thường bao gồm những món cơ bản như: Nước, rượu, bánh tro, bánh ú, hương, vàng mã, hoa, xôi, chè, cơm rượu nếp, và các loại hoa quả như đào, mận, vải, hồng xiêm.
Trong đó, cơm rượu nếp là món ăn đặc trưng không thể thiếu. Tương tự là bánh tro, được làm từ gạo nếp ngâm cùng nước tro của các loại lá cây khô, gói trong lá chuối rồi đem luộc.
Một số địa phương ở miền Bắc như Lào Cai thường có thêm bánh khúc trong mâm cúng Tết diệt sâu bọ. Đây là loại bánh đặc trưng của người Nùng, bánh có vỏ nếp dẻo thơm, nhân đỗ bùi bùi rất hấp dẫn.
Miền Trung: Mâm cúng Tết Đoan ngọ của người miền Trung thường bao gồm những món đồ cơ bản giống như miền Bắc, như các loại trái cây, nước, rượu, bánh tro, bánh ú, hương, hoa, vàng mã, và chè kê. Đặc biệt, chè kê ăn kèm bánh tráng vừng là một món ăn quen thuộc và đặc trưng thường xuất hiện trong mâm cúng của người Quảng Nam và Huế.
Miền Nam: Mâm cúng Tết Đoan ngọ ở miền Nam về cơ bản vẫn bao gồm trái cây, hương, hoa, vàng mã, rượu, bánh ú bá trạng, cơm rượu. Một số món đặc trưng phổ biến khác là bánh bá trạng, chè trôi nước, xôi gấc, xôi vò. Đặc biệt, chè trôi nước là món không thể thiếu.
Ở miền Nam, người dân thường dâng cúng chè trôi nước được làm từ bột nếp, bên trong có nhân đậu xanh, ăn kèm với nước đường hoặc nước cốt dừa đun đường.
Tết Đoan Ngọ 2025 rơi vào Thứ Bảy, ngày 31 tháng 5 dương lịch. Đây là dịp để mỗi gia đình Việt Nam thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, chăm sóc sức khỏe và gắn kết các thành viên trong gia đình.
Đọc thêm: Phong cách sống tối giản – Xu hướng sống khỏe hiện đại
Bí quyết làm rượu nếp cẩm ngon, đúng cách cho mâm cúng Tết Đoan Ngọ
