Cách phân biệt nước mắm truyền thống và nước mắm công nghiệp: Người tiêu dùng cần biết gì?

Nước mắm không chỉ là gia vị quen thuộc trong căn bếp người Việt mà còn là “quốc hồn quốc túy” gắn bó với văn hóa ẩm thực hàng nghìn năm. Tuy nhiên, giữa thị trường đa dạng hiện nay, không phải ai cũng phân biệt được nước mắm truyền thống và nước mắm công nghiệp – hai dòng sản phẩm khác nhau hoàn toàn về cách sản xuất, chất lượng và giá trị dinh dưỡng. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu và nắm rõ để lựa chọn đúng loại nước mắm phù hợp với nhu cầu và sức khỏe của gia đình.

Nước mắm truyền thống là gì?

Nước mắm truyền thống được sản xuất từ cá cơm tươi (hoặc cá nục, cá trích…) ướp với muối biển theo tỷ lệ vàng, ủ chượp trong thùng gỗ hoặc bể sành từ 12 đến 24 tháng. Trong suốt quá trình lên men tự nhiên, enzym trong cá sẽ phân giải protein thành axit amin, tạo ra những giọt nước mắm nguyên chất, có độ đạm cao và hương vị đặc trưng.

Đặc điểm nổi bật của nước mắm truyền thống:

• Thành phần: 100% cá + muối, không phụ gia, không pha loãng.
• Mùi vị: Mặn mòi, thơm nồng từ cá lên men, hậu vị đậm đà.
• Màu sắc: Nâu cánh gián trong suốt, có ánh vàng khi nghiêng chai dưới ánh sáng.
• Độ đạm: Từ 25°N trở lên (mắm nhỉ nguyên chất thường từ 35–40°N).
• Đóng chai: Thường được đóng trực tiếp sau khi lọc bỏ cặn, không qua xử lý công nghiệp.

Một số thương hiệu nổi bật: Nước mắm Phú Quốc, nước mắm Nam Ô, nước mắm Cát Hải…

Nước mắm công nghiệp là gì?

Nước mắm công nghiệp là sản phẩm được pha chế từ nước mắm nguyên liệu (có thể là nước mắm cốt pha loãng) với nước, muối, chất tạo màu, chất điều vị, chất bảo quản, hương liệu… để tạo thành sản phẩm đồng nhất, dễ tiêu thụ và có giá thành thấp hơn.

Đặc điểm của nước mắm công nghiệp:

• Thành phần: Chứa nhiều phụ gia và chất điều chỉnh vị (E621, chất tạo ngọt, hương liệu tổng hợp).
• Mùi vị: Nhẹ, dễ dùng, phù hợp với khẩu vị số đông nhưng không đậm đà như mắm truyền thống.
• Màu sắc: Vàng óng hoặc nâu nhạt, đôi khi sánh như siro nhờ chất tạo màu.
• Độ đạm: Dao động từ 10°N – 20°N, thường thấp hơn mắm truyền thống.
• Thời gian sản xuất: Nhanh hơn, chủ yếu dựa vào công thức pha chế chứ không ủ tự nhiên.

Các thương hiệu phổ biến: Nam Ngư, Chinsu, Tam Thái Tử… (do các tập đoàn thực phẩm lớn sản xuất).

Chọn nước mắm nào tốt cho sức khỏe?

Tùy vào mục đích sử dụng, người tiêu dùng có thể chọn loại nước mắm phù hợp:

• Dùng để chấm sống (ăn trực tiếp): Nên ưu tiên nước mắm truyền thống, đặc biệt là mắm nhỉ nguyên chất – vì đậm vị, thơm ngon và an toàn nếu không có chất bảo quản.
• Dùng để nấu ăn (kho, rim, ướp): Có thể chọn nước mắm công nghiệp nếu muốn vị nhẹ, tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, nên chọn loại có độ đạm từ 15°N trở lên để đảm bảo dinh dưỡng.

Ngoài ra, cần lưu ý:

• Đọc kỹ thành phần trên bao bì.
• Chọn sản phẩm có thương hiệu rõ ràng, có nguồn gốc từ làng nghề truyền thống (nếu là mắm nguyên chất).
• Tránh dùng nước mắm công nghiệp có nhiều chất bảo quản nếu trẻ nhỏ dùng thường xuyên.

Phân biệt nước mắm truyền thống và nước mắm công nghiệp không chỉ giúp người tiêu dùng bảo vệ sức khỏe mà còn góp phần bảo tồn giá trị văn hóa ẩm thực Việt. Trong bối cảnh “vàng thau lẫn lộn” như hiện nay, một cái nhìn tỉnh táo sẽ giúp mỗi giọt nước mắm trên mâm cơm gia đình trở nên trọn vẹn hơn – vừa ngon, vừa an toàn, vừa ý nghĩa.

Đọc thêm: Mẹo chọn nước mắm ngon

Nhiệt độ Hà Nội vượt 40 độ C: Người dân quay cuồng trong đợt nắng nóng kỷ lục